Maak je PC stofvrij in 9 eenvoudige stappen!

Gepubliceerd op 24 juni 2018 door Steven De Moor – Laatste update op 17 november 2023.

De lente is overduidelijk weer in het land. En dat is meteen ook het ideale moment om aan de lenteschoonmaak te beginnen. Vooraleer je halsoverkop het huis en de tuin een schoonmaakbeurt geeft, beginnen we misschien best met het belangrijkste plekje… Jouw PC natuurlijk! Het is een vervelende karwei dat je wellicht een eeuwigheid hebt uitgesteld. Maar het moment is aangebroken: je gaat je PC van binnen en van buiten schoonmaken. Dat betekent dat je je toetsenbord een grondige beurt moet geven, je grafische kaart stofvrij moet maken en de gefossiliseerde vingerafdrukken van je computerscherm moet vegen. Je PC stofvrij maken is niet alleen een kwestie van esthetiek, het helpt ook om te voorkomen dat je PC oververhit geraakt en daardoor minder snel presteert.

De ventilatoren die je PC koel houden, zuigen naast verse lucht ook stof en haar naar binnen. Hierdoor kan er vuiligheid ontstaan in de processorkoeler, grafische kaart en andere belangrijke computeronderdelen. Hoe meer vuiligheid, hoe groter de kans op oververhitting van de elektronische onderdelen. En dat is slecht voor je computer! Als de hitte toeneemt kan thermal throttling gaan optreden, waarbij de processor zichzelf terugklokt, om oververhitting te voorkomen met mindere prestaties als gevolg. Wordt de computer niet gereinigd en neemt de hitte verder toe, dan kan de computer een irritant, suizend geluid beginnen maken en zelfs uitvallen (met eventuele schade als gevolg). Het stofvrij maken van je PC behoort daarom ook tot het stappenplan om je computer weer te versnellen.

Het is dus belangrijk dat je minstens eenmaal per jaar je PC stofvrij maakt. Zullen we ermee beginnen?

Een PC stofvrij maken, wat heb ik daarvoor nodig?

Je hebt maar enkele producten nodig om je computer een flinke schoonmaakbeurt te geven. Deze producten heb je bijna altijd in huis, of anderzijds makkelijk in de winkel kan vinden. Deze producten zijn:

• Een spuitbus met perslucht
• Microvezeldoekjes die je nadien liefst kan wassen in je wasmachine
• Wattenstaafjes
• Een emmertje met lauw water en wat detergent (bijvoorbeeld afwasmiddel)
• Schoonmaakalcohol
• Gedemineraliseerd water
• Koelpasta (optioneel)
• Antistatische armband (optioneel)
• Kabelbinders (optioneel)

Nog even dit.. Pas op voor statische elektriciteit! Dit wordt veroorzaakt door wrijving en kan door iedereen of eender wat (zelfs stofzuigers!) worden opgewekt. Wanneer je zo’n lading doorgeeft aan een onderdeel van je computer (bijvoorbeeld je processor of een chip op je moederbord), kan je onherstelbare schade aanrichten. De beste oplossing is ongetwijfeld een antistatische armband die je in elke elektronicazaak kunt vinden. Koop je dit liever niet, dan kun je je ook ontladen door een ongeverfd deel van een radiator of je computerbehuizing (blijven) aan te raken.

Je PC stofvrij maken in 9 eenvoudige stappen

Ontkoppel alle kabels achteraan de computer. Dit zijn onder andere de voedingskabel, de USB aansluitingen van een toetsenbord of printer, de ethernet kabel en alle audio-aansluitingen. Druk vervolgens op de powerknop, zodat je systeem de resterende opgeslagen energie ontlaadt. Verplaats tenslotte de computer naar een goed geventileerde omgeving.

1. De buitenkant schoonmaken

De buitenkant van je computerbehuizing kun je schoonmaken met een microvezeldoekje dat je licht vochtig maakt met een sopje van lauw water en een heel klein beetje afwasmiddel. Wring het microvezeldoekje goed uit, je wilt natuurlijk niet dat er vocht in je computer druppelt.

Verwijder vervolgens de stoffilters van de behuizing (niet standaard aanwezig) en blaas ze proper. Nadat het meeste stof weg is kun je er nog een laatste keer over gaan met een vochtig microvezeldoekje.

2. De PC ventilatoren en het moederbord schoonmaken

Ben je klaar met de buitenkant dan kun je het zijpaneel van de computerbehuizing eraf schuiven. Meestal hoef je alleen maar een vergrendeling los te klikken of twee schroefjes los te maken.

Vooraleer je de spuitbussen met perslucht gaat dual wielden raad ik je aan eerst grote hoeveelheden stof met een microvezeldoekje gedrenkt met schoonmaakalcohol (goed uitwringen) op te vegen. Wees extra voorzichtig met het moederbord. Gebruik wattenstaafjes wanneer je met hardnekkig stof op breekbare of moeilijk bereikbare plekjes zit. De grafische kaart en de processorkoeler geven we verder in dit artikel extra veel zorg, dus deze twee kun je momenteel overslaan.

Heb je enkele PC ventilatoren in je computerbehuizing zitten? Maak ze dan eerst schoon met een licht vochtig wattenstaafje of microvezeldoekje (met schoonmaakalcohol) en blaas ze nadien af met perslucht. Het is belangrijk dat je de ventilatoren niet laat ronddraaien tijdens het blazen, want hiermee kan je de motor van de ventilator beschadigen. Dit los je op door de ventilator, tijdens het blazen, met je vinger tegen te houden. Hou ook de spuitbus rechtop tijdens het blazen, anders riskeer je ook vocht te spuiten. Tenslotte kun je de overige spleetjes en gaatjes met perslucht schoonblazen.

3. De grafische kaart schoonmaken

De grafische kaart is een stofmagneet die niet mag worden overgeslagen tijdens de schoonmaakbeurt. Stof zorgt ervoor dat je grafische kaart warmer en luidruchtiger wordt. Dat zijn niet de enige gevolgen, want een grafische kaart die vaak oververhit geraakt heeft ook een kortere levensduur omdat ze harder moeten draaien.

Verwijder de voedingskabels van de grafische kaart en schroef de kaart los van de computerbehuizing en trek hem voorzichtig uit het slot. De plastic cover kun je met een microvezeldoekje schoonmaken. Verwijder nadien het (aangekoekte) stof op de ventilatoren met een licht vochtig wattenstaafje of microvezeldoekje (met schoonmaakalcohol). Wanneer je grotendeels het stof van de ventilatoren hebt verwijderd, kun je de spuitbus met perslucht gebruiken voor het resterende stof. Het is ook hier zeer belangrijk dat de ventilator niet gaat ronddraaien. Hou daarom de ventilator met je vinger tegen en blaas korte stoten van perslucht om al het resterende stof en vuil weg te blazen.

4. De processorkoeler schoonmaken

Wat meestal als eerste dichtslibt is de processorkoeler. Deze koeler zorgt dat de hitte, die de processor produceert, wordt afgevoerd. De processorkoeler kan gebaseerd zijn op waterkoeling of luchtkoeling. Bij een luchtkoeler wordt de warme lucht via heatpipes naar een groot koellichaam getransporteerd, waarna een of meerdere ventilatoren de warme lucht wegblazen.  Een nadeel van luchtkoeling is dat de warme lucht van de processor (deels) in de behuizing blijft hangen. Waterkoeling lost dat probleem op. Waterkoelers bestaan uit een waterblok, een pomp en een of meerdere radiatoren. Deze radiatoren worden aan de voor- of bovenzijde van de computerbehuizing gemonteerd, waarbij de warme lucht van de processor rechtstreeks naar buiten wordt geblazen.

Een luchtkoeler kun je schoonmaken door eerst de ventilator(en) van het koellichaam te verwijderen. Vaak zitten deze ventilatoren vast met klemmen of schroeven die je eenvoudig kunt losmaken. Veeg het (aangekoekte) stof in de ventilator weg met een licht vochtig wattenstaafje of microvezeldoekje (met schoonmaakalcohol) en verwijder nadien het hardnekkige stof tussen de koelribben. Het resterende stof kun je tenslotte met perslucht wegblazen. Hetzelfde geld voor de alles-in-één waterkoelers, reinig de ventilatoren met een licht vochtig wattenstaafje of microvezeldoekje en blaas nadien het overige stof weg met de spuitbus.

5. De koelpasta vervangen

Wordt je processor na de schoonmaakbeurt nog steeds te warm? Dan is een verse laag koelpasta de oplossing. Omdat geen enkel oppervlak helemaal effen en vlak is, blijft er tussen de processor en het koelelement steeds een beetje lucht zitten. En, voor de mensen die het niet weten, lucht is een slechte warmtegeleider. Dit wordt opgelost door een laagje koelpasta aan te brengen. De koelpasta zorgt ervoor dat de koeler en processor extra goed op elkaar aansluiten, zodat de warmteoverdracht drastisch wordt verbeterd. Na verloop van tijd droogt koelpasta echter uit, waardoor er weer lucht tussen de twee oppervlakken komt en de processor oververhit kan geraken.

De koelpasta vervangen is eenvoudig, dit doe je nadat je de processorkoeler hebt gedemonteerd (raadpleeg hiervoor je meegeleverde handleiding). Veeg met een pluisvrij microvezeldoekje en wat schoonmaakalcohol de oude koelpasta weg. Restjes koelpasta aan de randen van de processor kan je wegvegen met een licht vochtig wattenstaafje (met schoonmaakalcohol). Het is belangrijk dat het processoroppervlak goed proper is om luchtbellen te voorkomen. Let trouwens op met koelpasta want het is erg giftig. Probeer dus zo weinig mogelijk in contact te komen met het goedje en was je handen na het karweitje goed schoon.

De meest gangbare methode voor het aanbrengen van nieuwe koelpasta is de rijstkorrelmethode. Spuit een heel klein drupje koelpasta (ter grootte van een rijstkorrel) op het midden van de processor. Plaats nadien voorzichtig de koeler terug op de processor.

6. Loshangende kabels samenbinden

Stof verwijder je uit je computer om koelingsproblemen te voorkomen. Dus het is nu het ideale moment om na te gaan hoe goed de hete lucht kan circuleren door jouw computerbehuizing. Vooral loshangende kabels blokkeren de luchtdoorstroming. Om dit probleem op te lossen kun je de kabels voorzichtig bij elkaar pakken en losjes samenbinden met kabelbinders. Sommige computerbehuizingen hebben zelfs speciale uitstulpingen om kabels door te steken en te verbergen. Heb je veel ongebruikte voedingskabels dan kun je een (semi)modulaire voeding overwegen. Met een (semi) modulaire voeding kun je de kabels die je niet gebruikt afkoppelen, en dat scheelt uiteraard weer ruimte en werk!

Inspiratie nodig voor jouw kabelmanagement? Lees dan het artikel: Kabelmanagement: 9 voorbeelden van hoe het wél moet!

7. Het toetsenbord reinigen

Je (gaming) toetsenbord is smerig. Misschien kun je ze niet zien, maar de ziektekiemen zijn er. Alles wat je op een gemiddelde dag aanraakt – smerige deurklinken, vieze winkelkarretjes, muntjes, … – zal uiteindelijk ook de knoppen op je toetsenbord van je (gaming) PC of laptop bedekken.

Je toetsenbord schoonmaken doe je door het eerst ondersteboven te houden en er even mee te schudden. Je zult verbaasd staan hoeveel kruimels, haar, stof en andere viezigheden je eruit kunt schudden. Gebruik vervolgens een spuitbus met perslucht om het overige vuil tussen je toetsen en vanonder je toetsenbord weg te blazen. Draai het toetsenbord nog eens om, schud ermee, en blaas nogmaals om het resterende vuil weg te blazen. Je toetsenbord reinigen doe je door met een microvezeldoekje en wat schoonmaakalcohol alle toetsen en overige plekken schoon te maken. Voor de lastige plekjes tussen de toetsen kun je een wattenstaafje gebruiken.

Wil je je toetsenbord écht grondig schoonmaken? Verwijder dan de toetsen door ze zacht omhoog te drukken met een oude bankkaart of een keycap puller dat eventueel bij je mechanisch toetsenbord zat. Door de toetsen te verwijderen kun je het hardnekkige resterende vuil verwijderen. Ik raad je wel aan om een foto met je smartphone te nemen van je toetsenbord, zodat je nadien nog weet welke toets waar hoort. Ben je in het bezit van een toetsenbord met laptopachtige toetsen, dan verwijder je de toetsen beter niet. De kans is groot dat je ze niet meer goed vast krijgt.

8. De computermuis schoonmaken

Ook je (gaming) muis scoort slecht op gebied van bacteriën per vierkante centimeter. Een computermuis schoonmaken doe je door met een microvezeldoekje en wat schoonmaakalcohol over de behuizing te gaan. De behuizing van een computermuis bestaat vaak uit twee delen waar een naad tussen zit. Na verloop van tijd vind je in die naad vaak huidresten en andere smerigheid. Hiervoor kun je een stukje dubbelgevouwen papier of een tandenstoker gebruiken. Hiermee kun je makkelijk het aangekoekte vuil tussen de groeven verwijderen. De optische sensor kun je tenslotte met een vochtig microvezeldoekje afvegen.

9. Het computerscherm schoonmaken

Gefossiliseerde vingerafdrukken, stof en ander vuil op je computerscherm? Het is verleidelijk om je computerscherm met wat ruitenreiniger schoon te maken. Pas echter op, want moderne computerschermen zijn erg kwetsbaar. Verschillende schoonmaakmiddelen, waaronder ruitenreiniger, bevatten oplosmiddelen die de deklaag van je computerscherm of gaming monitor kunnen aantasten. Ook tissues en keukenpapier gebruik je beter niet, want ze bevatten kleine scherpe vezels die je scherm kunnen bekrassen.

Wat kan je dan wel gebruiken? Je weet het ondertussen wel, een microvezeldoekje! Je computerscherm reinigen doe je door je microvezeldoekje vochtig te maken met gedemineraliseerd water. Dit water is ontdaan van alle onzuiverheden en droogt op zonder vlekken achter te laten. Met het vochtige microvezeldoekje maak je vervolgens veegbewegingen van links naar rechts en van boven naar onder. Spuit water nooit rechtstreeks op je computerscherm. Zo vermijd je dat er vocht in de spleten van je computerscherm loopt.

10. Je printer schoonmaken

Je printer kan tenslotte ook een hoopje stof bevatten. Je printer schoonmaken doe je door eerst het papier uit de printer te halen, en vervolgens al het stof en vuil uit de papiertoevoer en rond de printer te verwijderen met een vochtig microvezeldoekje. Het gebeurt ook heel vaak dat er opgedroogde inkt op de printkoppen van jouw inkjetprinter zit. Ze schoonmaken doe je door eerst de inktpatronen uit de printer te halen, en vervolgens er met een vochtig wattenstaafje (met schoonmaakalcohol) over heen te gaan. Hierdoor zouden ze opnieuw proper moeten geraken!

Tot slot

Je PC stofvrij maken is helemaal niet moeilijk! Zie je het echter helemaal niet zitten om zelf je computer schoon te maken, dan kan je steeds aankloppen bij een computerzaak. Zowat alle computerzaken reinigen computers als service tegen betaling.